LANGUE DE 
BARBARIE

Het nationaal park “Langue de Barbarie” ligt ten zuiden van Saint-Louis en omhelst het gebied van de monding van de rivier de Senegal.  Tot in 2003 liep de rivier evenwijdig met de oceaan over een 30-tal kilometer, tussen de oceaan en de rivier lag een landtong van maximaal 400 meter breed.  Op deze landtong of Langue komen heel wat visarenden uit Noord- en West-Europa overwinteren.  Het park is ook belangrijk voor heel wat andere vogelsoorten zoals sterns, steltlopers, lepelaars, grijskopmeeuwen, dunbekmeeuwen en pelikanen, maar ook voor Nijlvaranen en 4 soorten zeeschildpadden die hun eieren leggen op deze landtong.

​

LANGUE IN EVOLUTIE

In 2003 werd echter een bres gaslagen in de Langue, net ten zuiden van de stad Saint-Louis en ten noorden van het nationaal park.  De bres was oorspronkelijk 4 meter breed en bedoeld om het oude deel van de stad Saint-Louis (koloniale hoofdstad van de Fransen), dat op een eiland in de rivier ligt, te beschermen en ook om een kortere weg te creëren voor de vissers naar de oceaan.  Vandaag is de bres ongeveer 6 kilometer breed.  Toen de bres werd gerealiseerd, had men helemaal geen rekening gehouden met de kracht van het oceaanwater.  Zo ontstond er een nieuw systeem van stromingen, de originele monding van de rivier is vandaag helemaal verzand en de Langue valt steeds meer ten prooi aan de oceaan, in zuidelijke richting.  Vanuit het noorden groeit de Langue dan wel weer opnieuw aan, maar niet met dezelfde snelheid.  Dit betekent dat de achterliggende dorpen steeds meer in gevaar komen voor overstromingen.  Lokale vissers zijn met hun kleine bootjes (pirogues) niet opgewassen tegen de krachtige golven van de oceaan.

​

VISSERIJ

In de rivier is het visbestand grondig gewijzigd.  Het brakke water is vandaag meer zout (meer oceaanwater).  Heel wat Afrikaanse overheden hadden hun visrechten voor een periode van een aantal jaar “verkocht” tot groot misnoegen van lokale vissers. De visserij zorgt in deze regio voor het belangrijkste inkomen.  Maar vanaf 2012 ging het visbestand sterk achteruit.  Deze West-Afrikaanse kusten behoren tot de beste visgronden ter wereld, maar sinds 2012 had de visserij het er bijzonder moeilijk.  Vandaag worden er meer vissen die het zoute en brakke water verkiezen, gezien en gevangen.

 

MONITORING

Het ecosysteem van het nationaal park “Langue de Barbarie” verandert vandaag heel snel.  De beheersplannen zijn niet meer afgestemd op de huidige situatie.

v.z.w. Tougoupeul tekende in 2015 een contract met de Senegalese overheid om het beheerplan van de Langue de Barbarie op te maken en een aantal actieplannen binnen dit beheerplan uit te werken. Maar een plan zonder accurate gegevens is geen plan, dus zijn we toen meteen gestart met het monitoringswerk.  We stuurden 2 Spaanse biologen naar de Langue om er de lokale parkwachters bij te staan bij het monitoren: hoe, waar en wanneer moeten vogels worden geteld, hoe kunnen de zeeschildpadden best geteld worden, enz.  De telgegevens werden gedigitaliseerd en vooral, we leerden de lokale medewerkers van het park hoe deze data in te voeren, en daarna te analyseren. Eénmaal de data waren ingevoerd en geanalyseerd, werden doelsoorten voor het gebied gedefinieerd (planten en dieren).  Onder andere Visarend en de 4 soorten zeeschildpad haalden logischerwijs de shortlist van doelsoorten.  Samen met de universiteit “Gaston Berger” van Saint-Louis werden ook de vissoorten gemonitord, tijdens de verschillende seizoenen. 

In functie van deze doelsoorten werden actieplannen opgesteld en kan het nationaal park een nieuwe toekomst tegemoet.  De lokale bevolking wordt uiteraard betrokken bij dit project, zonder hen is er geen draagvlak om dit project uit te werken. 

Het beheerplan werd in 2021 goedgekeurd door de minister van Leefmilieu en is vandaag in uitvoering.  De monitoring loopt ondertussen verder, vooral het visbestand, de zeeschildpadden en de populatie Visarenden krijgen heel wat aandacht. 

Vandaag zijn de eerste resultaten al meetbaar: meer vis, en dus goed nieuws voor zowel de natuur als voor de lokale mensen.  Dankzij onderzoek met kleurringen en zenders bij Visarenden stellen we vast de meeste van deze vogels afkomstig zijn van de Britse eilanden, Duitsland en andere plaatsen in West-Europa.

​

TOEKOMST

In het beheersplan zijn heel wat actieplannen opgenomen.  Zo moet het broedvogeleiland (voor Reuzenstern, Koningsstern, Grijskopmeeuw en vooral Dunsnavelmeeuw) beter worden beschermd tegen overstromingen en krijgen kokkelvissers een nieuwe (verdere, maar ook betere) locatie om op deze manier meer rust te garanderen aan de fauna van de PNLB. De bevolking (vooral de vissers en kokkelvissers) wordt regelmatig gesensibiliseerd, al blijft dit een werk van lange adem. Mangrove en Filao worden jaarlijks aangeplant, ondertussen al ruim 44 ha.  De lokale scouts maar ook heel wat jongeren uit de aanliggende dorpen helpen bij deze aanplantingen. 

Vissers stellen vast dat er de laatste jaren opnieuw heel wat vis aanwezig is in de Langue, de aanwezigheid van (meer) mangrove is daar niet vreemd aan: mangrove biedt met haar wortelstelsel een beschutting en is zo een kraamkliniek voor vissen.  Ook de werkgroep van de lokale universiteit constateerde een sterke toename van vis in de Langue, zowel in aantal als in aantal soorten.